مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران در باغ بزرگی به مساحت حدود 11 هکتار در شمال تهران قرار دارد که از زیبایی و جذابیت طبیعی و تاریخی فراوانی هم برخوردار می باشد. بناهای این مجموعه متعلق به دوره‌های قاجار و پهلوی هستند. اولین سلسه‌ای که این مکان خوش آب و هوا را برای اقامت ییلاقی‌شان برگزیدند، شاهان قاجار بودند. فتحعلی شاه هتل هالی تهران قاجار برای تفریحات تابستانی خود دستور داد تا در منطقه‌ای خوش آب و هوا، خارج از شهر تهران که وسعتی بسیار کمتر از امروز داشت باغی مصفا بسازند. درکنار روستایی که «گُرده وی» یا «گُرده به» خوانده می شد و در نیاوران امروز قرار داشت به جای نیزاری که در همسایگی روستا واقع بود، باغ را ساختند. باغ ییلاقی فتحعلی شاه که در جای نیزار ایجاد شد را «نی آوران» نامیدند که بعدها به نام «نیاوران» مشهور شد. محمدشاه نیز در همین باغ، بنای کوچک و ساده ای بنا کرد و به دنبال او ناصرالدین شاه «کاخ صاحبقرانیه» را در این باغ ساخت. آخرین بنایی که در دوران قاجار در این باغ ساخته شد مشهور به کوشک احمدشاهی است. در زمان حکومت پهلوی دوم، برخی از بناهای کوچک این باغ تخریب هتل میگون شد و کاخ نیاوران با سبکی مدرن جهت سکونت وی و خانواده اش ساخته شد. اکنون محوطه‌ی کاخ شامل کاخ اختصاصی نیاوران، کاخ صاحبقرانیه و موزه حوضخانه، کوشک احمدشاهی، موزه جهان نما، کتابخانه اختصاصی، موزه خودروهای اختصاصی کاخ نیاوران و باغ کتیبه‌ها می باشد.